Ścieżki dydaktyczne

Ścieżka poznawcza Drawnik ma długość 4 km. Poprowadzona jest w pewnej odległości od Drawy jej prawym i lewym brzegiem. Ścieżka przedstawia historię terenu wokół Drawnika, zwraca uwagę na rośliny i zwierzęta związane z Drawą. Jedna z tablic opisuje zagrożenia dla przyrody rzeki wywołane czynnikami antropogenicznymi. Nie zabrakło również opisu jak mądrze i bez szkody dla przyrody uprawiać turystykę w Drawieńskim Parku Narodowym. Czas przejścia: ok. 2 h.

Drawa w Drawniku

Drawa jest lewobrzeżnym dopływ Noteci, mającym  ok. 200 km długości, 3300 km2 powierzchni dorzecza. Początek bierze k. Połczyna Zdroju, uchodzi do Noteci poniżej Krzyża.  Nazwa rzeki jest stara i zagadkowa, według językoznawców wywodzi się jeszcze z czasów indoeuropejskiej wspólnoty językowej (od rdzenia dreu - 'spieszyć się, biec'): identyczną nazwę nosi jeden z większych dopływów Dunaju. Drawą na wysokości Drawna przepływa w ciągu sekundy średnio 10 m 3 wody, na wysokości Kamiennej - już 15 m3, a u ujścia do Noteci, w Drawinach - ponad 20 m3. Przeciętna amplituda stanów wody w ciągu roku wynosi ok. 40-50cm. Charakter rzeki jest bardzo zróżnicowany: od leniwych odcinków w szerokiej dolinie (np. Prostynia-Rościn), po fragmenty o dużym spadku, bystrym prądzie i kamienistym dnie - przypominające rzeki podgórskie. Bardzo interesująca jest przyroda rzeki: zróżnicowanie charakteru cieku odzwierciedla się w zróżnicowaniu roślinności wodnej i fauny ryb. Poszczególne odcinki reprezentują krainy pstrąga, lipienia, brzany i leszcza.  W rzece żyje blisko 30 gatunków ryb. Najpospolitsze są jednak na wszystkich odcinkach rzeki: płoć, okon, kiełb, krąp, kleń, piekielnica i miętus. Do najbardziej interesujących ryb Drawy, choć nielicznie w niej występujących, należą: troć, pstrąg, strzebla potokowa, głowacz białopłetwy i certa. Do niedawna rzeka słynęła szczególnie z lipieni, dorastających tu do dużych rozmiarów. Na odcinku poniżej Kamiennej do lat 80-tych odbywały tarło łososie, po wyginięciu tego gatunku podjęto w 1995 r. próbę wsiedlenia go na powrót do Drawy.  W rzece żyją także związane z czystymi wodami: krasnorost Hildenbrandtia rivularis (czerwony nalot na podwodnych kamieniach), gąbki i mszywioły, na płytkich rozlewiskach podwodne łąki włosieniczników, jeżogłówek  i rdestnic. Na odcinku chronionym w granicach Parku Narodowego można obserwować naturalne procesy kształtujące przyrodę rzeki i jej doliny, np. obrywy i osuwiska na zboczach, kształtowanie koryta rzecznego pod wpływem drzew przewróconych w nurt. 

Czystość wód Drawy pod względem większości parametrów fizykochemicznych mieści się w granicach tzw. i klasy czystości wód. Jednak zawartość fosforanów  (wynik niedostatecznego oczyszczenia ścieków komunalnych oraz spływów z rolniczych części zlewni) i stan sanitarny rzeki (zawartość bakterii typu kałowego) nie pozwalają na zakwalifikowanie  jej wyżej, niż pogranicze II i III klasy.

Jako szlak żeglugowy rzeka była używana od XIV w. Już w 1662 r. umacniano brzegi, oczyszczano rzekę z  pni i pogłębiano ją na dawnych brodach. W 1700 r. wożono rzeką miód z Drawska do Frankfurtu. Żegluga przetrwała aż do II wojny światowej, najdłużej na odcinku Krzyż-Osieczno. Snuto też projekty przedsięwzięć inżynieryjnych, które miały zmienić Drawę w drogę wodną z prawdziwego zdarzenia. W 1708 r. powstał projekt szlaku żeglugowego Drawa-Rega, istniały też plany połączenia kanałem Drawy z Iną. W 1875 r. planowano gigantyczne przedsięwzięcie budowy drogi wodnej Warta-Odra przez Drawę, Inę i jez. Dąbskie.  Od XVIII w. rzeka była wykorzystywana na szeroką skalę jako szlak spławu drewna pozyskiwanego z lasów Puszczy Drawskiej.

Rzeka jest wykorzystana również do celów hydroenergetyki: pod koniec XIX zbudowano karbidownię w Kamiennej, później przerobioną na elektrownię wodną. W 1916 r. powyżej Prostyni  (poza Parkiem) powstała druga elektrownia wodna Borowo. W latach 40-tych istniały plany budowy kaskady zakładów hydroenergetycznych (Barnimie, Zatom, Moczele, Mostniki wraz z  istniejącą elektrownią Kamienna). Do przedsięwzięcia nie doszło. W 1974 r. utworzono krajobrazowy rezerwat przyrody „Drawa” o pow. 522 ha, obejmujący odcinek doliny od jez. Dubie  do elektrowni Kamienna, a w jego ramach 10 obiektów objęto ochroną ścisłą. Rezerwat był modelowym przykładem koegzystencji turystyki wodnej i ochrony przyrody. Po 1990 r. rezerwat wszedł w granice DPN.
  Historia terenu wokół Drawnika

Dzisiaj pozostały tylko ruiny po nieistniejącej osadzie nad Drawą, zwanej także przez jakiś czas Drawskim Młynem. Nazwa pochodziła od  funkcjonującego w tym czasie młynu wodnego. W średniowieczu był tu bród, przebiegała tędy tzw. droga marchijska - droga historyczna prowadząca z Nowej Marchii w głąb państwa krzyżackiego. W XIX w. istniały dwa młyny i gorzelnia.

Na północ od ruin, w lesie jest wzniesienie - prawdopodobnie dawne grodzisko. Obok niego ukryty w zaroślach zniszczony cmentarzyk ewangelicki. Po południowej stronie drogi znajdują się ruiny dworku i resztki założenia parkowego. W nim kilka egzotycznych gatunków drzew (np. orzech włoski, jodła kaukaska i dąb błotny), a także pomnikowa lipa drobnolistna (435 cm obw.) i wiąz górski (365 cm obw.). Nieco na południe od resztek parku, na skarpie doliny Drawy rośnie buk o obwodzie 432 cm.
Oczyszczalnia ścieków

W grudniu 1992 roku nastąpił rozruch techniczny miejskiej oczyszczalni ścieków w Drawnie, zarządzanej przez Urząd Miasta i Gminy Drawno. Jest to oczyszczalnia typu mechaniczno-biologicznego. Oczyszczalnia przyjmuje max. 500m3 ścieków na dobę. Dzięki oczyszczalni ścieki komunalne z miasta Drawna nie są zrzucane do jeziora Dubie, z którego wypływa Drawa, tak jak to odbywało się przed jej wybudowaniem. 
W bezpośrednim oddziaływaniu na wody Parku znajdują się miejscowości: Drawno, Mirosławie, Tuczno, Człopa, Drawsko Pomorskie, Złocieniec, Czaplinek.
Szczególne zagrożenie dla rzeki stanowią ścieki poprodukcyjne prowadzone z gorzelni w Niemieńsku,  ścieki bytowo- gospodarcze z rejonu dawnego ZR Podegrodzie, szamba z prywatnych gospodarstw. Bezdyskusyjny pozostaje fakt bezpośredniego wpływu zanieczyszczeń wszystkich rodzajów na tereny objęte przez nas ochroną. 

Ścieki spływające z naszych domów  zwane bytowymi lub komunalnymi oraz ścieki pochodzące z zakładów przemysłowych niosą ze sobą zawsze mniejszy lub większy ładunek zanieczyszczeń. Nieczyszczone trafiają do naszych rzek i jezior, powodując śmierć wielu organizmów czy to z nadmiernego użyźnienia, czy skażenia, a z czasem powolną zagładę zbiorników wodnych itp. Głównie za sprawą nadmiaru, tzw. biogenów –związków azotu i fosforu oraz agresywnych chemikaliów. Wiadomo, że rzeki są bardziej odporne na zanieczyszczenia niż jeziora. Aby zmniejszyć skutki naszego bytowania, ważne stają się prawidłowo funkcjonujące oczyszczalnie ścieków. Mechaniczno- biologiczna oczyszczalnia ścieków łączy cechy oczyszczania mechanicznego oraz naturalnych procesów biologicznych. 

W mechanicznym oczyszczaniu biorą udział zazwyczaj grube sita i kraty zatrzymujące różne śmieci powrzucane do ścieków. Zawiesiny nieorganiczne tj. piasek, drobiny popiołu, żużlu i rudy oddziela się w odkrytych zbiornikach, zwanych osadnikami. 

Oczyszczanie biologiczne, polega natomiast na stworzeniu jak najlepszych warunków dla rozwoju bakterii, pierwotniaków i grzybów, tworzących tzw. podłoże lub błonę biologiczną. Ich obecność decyduje tu o rozkładzie materii organicznej w środowisku tlenowym i nieorganicznej w beztlenowym. Część materii organicznej zostaje albo rozłożona do związków nieorganicznych, albo wbudowana w ciała bakterii i innych organizmów, albo wraz ze szczątkami mikroorganizmów staje się osadem organicznym. Taki osad może zawierać chorobotwórcze bakterie i wirusy czy jaja pasożytów zwierzęcych. Poddaje się, więc go fermentacji bakteryjnej zachodzącej w temperaturze ponad 50 º C, która zabija wszystkie niepożądane organizmy. Osad taki staje się podobny do próchnicy i może być wykorzystywany jako nawóz o ile nie zawiera np. metali ciężkich.
Stare buki

Buk, najpiękniejsze z drzew Puszczy Drawskiej, łatwo odróżnić od innych gatunków po charakterystycznej, srebrzystej, gładkiej korze i ciemnozielonych, błyszczących, delikatnie na brzegu owłosionych liściach.

Charakterystyczne, trójgraniaste orzeszki, zwane bukwią, osadzone są w zdrewniałej okrywie pokrytej kolczastymi wyrostkami.

Buk nie owocuje obficie co roku. Tak zwane lata nasienne zdarzają się co 5- 8 lat, będąc przeplatane tak zwanymi latami głuchymi, w których orzeszki bukowe są bardzo nieliczne.

Orzeszki bukowe i powtarzające się periodycznie momenty ich obfitości są ważnym elementem funkcjonowania ekosystemu leśnego, stanowiąc ulubione źródło pokarmu dla dzików, gołębi siniaków i leśnych gryzoni. Orzeszki są jadalne także dla człowieka. Miejscowa ludność woli jednak zbierać je i sprzedawać leśnikom, którzy wyhodują z nich bukowe siewki.

Buk jest ważnym gatunkiem lasotwórczym, tworząc praktycznie jednogatunkowe lasy- buczyny. W warunkach naturalnych lasy takie niepodzielnie dominowały na wszystkich żyźniejszych siedliskach Puszczy Drawskiej.

Delikatna, wiosenna zieleń młodych liści bukowych i śpiew zamieszkujących bukowe lasy ptaków są nieodłącznymi elementami wiosny nad Drawą i Płociczną. Ciemne wnętrze bukowego lasu przynosi ochłodę w upalne, letnie dni. Złote i brązowe barwy jesiennego listowia buków, opadający z drzew „deszcz” bukowych orzeszków i żerujące w buczynach dziki składają się na obraz jesieni. Również zimą srebrne pnie buków, kontrastują z bielą śniegu, tworzą niepowtarzalny obraz.

Buki w uroczysku Radęcin, dorastające do 47 m wysokości, to najwyższe drzewa tego gatunku znane na nizinach Polski. Lasy bukowe, a zwłaszcza bukowe starodrzewy, takie jak w Radęcinie osiągają zasobność ok. 800m3/ha, będąc pod tym względem najbogatszymi z nizinnych zbiorowisk leśnych.

Najwyższe buki Puszczy Drawskiej rosną w uroczysku Radęcin. Do najgrubszych należą, rozgałęziające się na kilka pni, buk nad Drawą koło Bindugi Trzy Dęby (liczący 525 cm obwodu).

Z bukiem związana jest specyficzna flora rosnących na jego korze porostów, mchów epifitycznych, oraz specyficzna i bogata fauna zasiedlających jego drewno owadów. Buczyny odznaczają się bogatą i ciekawą florą grzybów (lakówka ametystowa, twardzioszek czosnkowy, soplówka gałęzista, lakownica spłaszczona) i specyficzną fauną (muchołówka mała, gołąb siniak). 
Lasy łęgowe

Typ lasu charakterystyczny dla zalewowych teras w dolinach rzecznych. Drzewostan buduje olsza czarna, czasem w domieszce występuje jesion. W  warstwie krzewów spotyka się czeremchę, czarną i czerwoną porzeczkę, trzmielinę a także wawrzynek wilczełyko. Runo budują gatunki typowe dla miejsc żyznych i wilgotnych, czasami z domieszką gatunków bagiennych. Regularnie występują tu takie gatunki jak: czartawa pospolita, kostrzewa olbrzymia, czyściec leśny, niecierpek pospolity, śledziennica skrętolistna, czerniec gronkowy  i inne.

Łęgi olszowe rozwijają się na siedliskach związanych z ruchem wody. Są to przede wszystkim te miejsca, które są wiosna zalewane wodami rzecznymi, a przez cały rok pozostają w zasięgu wpływów rzeki. Specyficzna, źródliskowa forma łęgów, o runie bogatszym w rzeżuchę gorzką, skrzyp błotny, trędownik skrzydlasty i kozłek bzowy związana jest z wysiękami wód podziemnych. Mozaika łęgów z olsami tworzy tez lasy olszowe okalające niektóre jeziora.

Wiele płatów łęgów olszowych w Puszczy Drawskiej to stosunkowo młode lasy, jakie rozwinęły się na dawnych łąkach w dolinach rzecznych w wyniku ich zalesienia albo samorzutnego zarośnięcia olszą. Takie laski charakteryzują się dużym udziałem gatunków łąkowych w runie. W zdegradowanych łęgach głównym składnikiem runa są pokrzywy i jeżyny.
Rola zadrzewień śródpolnych

- Urozmaicenie bazy pokarmowej dla ptaków
- Zwiększenie wodnej retencyjności środowiska przez ograniczenie parowania
- Ograniczenie szybkiego przesychania gleb lekkich
- Ochrona górnych odcinków biegu rzek (źródeł, mokradeł, jezior, itp- miejsc wpływów cieków)
- Przeciwdziałanie wodnej erozji gleb
- Ograniczenie wietrznej erozji gleb
- Ochrona czystości wód powierzchniowych i gruntownych poprzez zapobieganie wypłukiwaniu z pól uprawnych nawozów mineralnych i pestycydów
- Ochrona przed zanieczyszczeniami atmosferycznymi (gazy, płyny- pochodzące z zakładów przemysłowych, energetycznych, ferm, wysypisk, spalin samochodowych)
- Zwiększenie ilości miejsc przebywania zwierząt
- Zapobieganie tworzeniu się zasp śnieżnych na szlakach komunikacyjnych
- Zwiększanie turystyczno- wypoczynkowej atrakcyjności terenu
- Kształtowanie różnorodności biologicznej terenu

Zadrzewienia, szczególnie z obfitym podszyciem krzewów, takich jak głóg, bez czarny, tarnina, należą do najkorzystniejszych miejsc pobytu ptaków. Stwarzają dogodne miejsca do gniazdowania i obserwacji oraz dostarczają pokarm. Pasy i kępy drzew są także miejsce występowania ssaków np; nietoperzy, ryjówek, łasic, jeży.

Zadrzewienia, zwłaszcza usytuowane prostopadle do linii spływu, ograniczają migrację biogenów, pełniąc rolę specyficznych barier biogeochemicznych. Podobnie działają też liniowe płaty zbiorowisk okrajkowych. Pasy drzew w krajobrazie rolniczym silnie modyfikują też lokalne warunki mikroklimatyczne.

Struktury liniowe, np. pasma zadrzewień, albo cieki wodne, bywają wykorzystywane jako szlaki migracji zwierząt, i jako trasy przenoszenia nasion roślin, stanowiąc dla pewnej grupy gatunków tzw. korytarze ekologiczne.

Najczęściej zadrzewienia śródpolne budują: lipa drobnolistna, jarząb pospolity, grab zwyczajny, jesion wyniosły a z krzewów: róża pospolita, kutnerowata, sina i eliptyczna, dereń, głogi, tarnina, trzmielina.

Ścieżka poznawcza Międzybór ma długość 4 km.

Przedstawia gółwną rzekę naszego Parku Drawę wraz z jej dopływem - Słopicą. Umożliwia poznanie rzadkich gatunków roślin w tym chronionych - jarzęba brekinii, lilii złotogłów, storczyków i in. Poznajemy także najbardziej typowe lasy Puszczy Drawskiej oraz jej mieszkańców, historię i geologiczną przeszłość obszarów położonych nad Drawą.

Czas przejścia: ok. 2,5 h.

Historia leśniczówki

Budynki zbudowano w 1932 r. jako szkołę dla okolicznych osad oraz dom nauczyciela. Chodziły tu na naukę dzieci z Konotopia, Jaźwin, Sówki, Bukowej Doliny (Bogdanki), a czasami i z Zatomia. Miejsca tego nie otaczał wówczas zwarty las: ku Bogdance, a także po prawej stronie drogi do Drawna, rozciągały się uprawne pola. Od czasów bezpośrednio po II wojnie światowej osada pełni funkcję leśniczówki. 
Stary Dąb

Nieczęsto w lesie drzewa mają szansę dorosnąć do podeszłego wieku i okazałych rozmiarów. Ale gdy im się to uda, takie stare drzewo jest całym mikroświatem żywiącym zwykle ponad sto gatunków związanych z nim ptaków, owadów, rosnących na korze mchów i porostów. Dąb ma 361 cm obwodu (za kilka lat osiągnie więc rozmiar kwalifikujący go na pomnik przyrody) i około 280 lat. Pamięta czasy, gdy otaczały go pola; pamięta budowę szkoły i gwar uczęszczających do niej dzieci, pamięta wszystkich ośmiu leśniczych z Międzyboru. Wieczorami regularnie siadują na nim puszczyki, a w dziuplach gnieżdżą się sikory. W drewnie dębu rozwijają się larwy rzadkiego owada z rodziny kózkowatych - tryka. Żółto-czarno ubarwione chrząszcze tryka najłatwiej spotkać na pobliskiej łące. W dolinie Słopicy między Niemieńskiem a Międzyborem jest jeszcze kilka takich drzew. 
Rzeka Słopica

Słopica to rzeka o długości około 14 km, przed wojną zwana Młyńskim Potokiem od dwóch istniejących na niej młynów: Bukowego i Kościanego. Prowadzi wodę z ciągu Jezior Dominikowskich, położonych na wsch. od wsi Dominikowo. 

Słopica słynie ze zlokalizowanych na niej tarlisk pstrąga, szlachetnej ryby lubiącej szybko płynące, chłodne i bogate w tlen wody pomorskich rzeczek. Ponad połowa gniazd tarliskowych pstrąga, zlokalizowanych w rzekach środkowej części Puszczy Drawskiej, znajduje się właśnie na Słopicy. Dobrze rozmnażające się w rzeczce pstrągi nie dorastają jednak dużych rozmiarów, najczęściej spotyka się tu "rybią drobnicę". Oprócz pstrągów w Słopicy spotyka się w niej też inne typowe dla bystrych rzek ryby: głowacza białopłetwego i strzeblę potokową, a także pospolitsze: jelce, okonie i płocie. Kamienie na dnie porasta tworzący ciemnoczerwone naloty krasnorost hildenbrandtia, a na brzegu rzeki rośnie rzadka trawa - manna długoząbkowa. Aby zachować tą różnorodność, gospodarze terenu starają się jak najbardziej ograniczyć notowane w rzece zanieczyszczenia jaj wody: spływającymi z pół pestycydami i azotanami, a także ściekami bytowymi z Dominikowa, Niemieńska i zamku w Niemieńsku. 
Łąka

Śródleśne łąki, zwłaszcza w dolinach rzecznych, jeszcze do niedawna były typowym elementem pomorskiego krajobrazu. Od kilkunastu lat jest ich jednak coraz mniej, bo ich użytkowanie przestało być opłacalne, a pozostawione samym sobie szybko zarastają lasem. Ta łąka jest koszona przez pracowników Drawieńskiego Parku Narodowego, specjalnie po to, by mogły zachować się tu łąkowe kwiaty i owady. Rosną tu np: rajgras, koniczyny, wyki, przywrotniki, jaskry, przytulia pospolita i dzika marchew. Latem niesie się stąd głos pasikoników, nad łąką unoszą się liczne motyle, a na kwiatach roślin baldaszkowatych siadają rzadkie gatunki chrząszczy. 

W XIX wieku ta łąka była nawadniana wodą doprowadzoną specjalnym kanałem ze Słopicy. Dziś ten system nie funkcjonuje, tylko na skraju lasu można odszukać ślad kanału. Mimo to jednak zachowało się tu bogactwo związanych z łąką roślin i zwierząt. 
Kościany Młyn

W XIX w. w tym miejscu istniał młyn zwany Kościanym, ponoć mielono w nim kości zwierzęce do wyrobu mydła. Dziś zachowały się tylko resztki fundamentów dawnego młyna. Wczesną wiosną do dziś zakwitają tu przebiśniegi, posadzone niegdyś przez rodzinę młynarza. 

Woda napędzająca młyn była prowadzona kanałem, który odgałęział się od Słopicy powyżej szosy do Drawna i biegł krawędzią łąki, a następnie przechodził drewnianym akweduktem ponad nurtem rzeki. Było to unikatowe rozwiązanie techniczne. Prowadzona kanałem woda, oprócz napędzania koła młyńskiego, była rozprowadzana na łąki po obu stronach rzeki, nawadniając je. Słabo widoczne resztki kanału można do dziś odszukać na skraju lasu i łąki. 
Buczyna

Lasy bukowe są typowe dla środkowej części Europy, a na nizinach Polski występują głównie na Pomorzu. Jest to jeden z podstawowych typów lasy w Puszczy Drawskiej. Porastają żyzne i średnio żyzne, ale nie wilgotne siedliska na różnych glebach - od piaszczystych do gliniastych. 

Martwe drzewa w lesie i rozkładające się resztki drewna nie są objawem braku troski leśników o las, a wręcz przeciwnie - są niezbędnym elementem leśnego ekosystemu. W rozkładającym się drewnie żyje tyle rozmaitych gatunków bezkręgowców i grzybów, że leśnicy mówią "martwe drzewo jest bardziej żywe niż za życia". Las pozbawiony resztek martwych drzew staje się miejscem skrajnie zubożonym w gatunki zwierząt i roślin. 
Kwaśne buczyny

Kwaśne buczyny to typ lasu o bukowym drzewostanie i runie w którym dominują: konwalijka dwulistna, , borówka czernica, śmiałek pogięty. 
Kwaśne buczyny, wykształcające się na terenie płaskim, mają najczęściej runo ubogie, pokryte zwartą warstwą bukowych liści, wśród których rosną nieliczne rośliny zielne i mchy. Bardzo interesujące, mszyste formy kwaśnych buczyn wykształcają się na stromych skarpach dolin rzecznych. Dno lasu jest zdominowane przez poduchy ciemnozielonych mchów: merzyka groblowego, płonnika strojnego. Mszyste buczyny zboczowe są najbardziej naturalnymi lasami Puszczy Drawskiej, bo ze względu na położenie na stromych stokach nie były eksploatowane, a ingerencja leśników w zachodzące w nich procesy miała minimalne natężenie. Bardzo bogata jest w nich flora grzybów, rosnących zarówno na ziemi, jak i na resztkach rozkładającego się drewna. Ze względu na dobre, z powodu nachylenia stoku, oświetlenie pni drzew, obficie tu występują epifityczne mchy i porosty, a ich flora jest bardzo bogata gatunkowo. 
Tragankowe Urwisko

Dolina Drawy - głównej rzeki Drawieńskiego Parku Narodowego. Przez pół minuty, rzeką w dole przepływa średnio 300 000 litrów wody, a więc tyle, ile zaspokoiłoby dzienne potrzeby ludności niewielkiego miasta. To miejsce jest zwane Tragankowym Urwiskiem (obszar ochrony biernej). Eksponowane ku południowi, stopniowo zarastające osuwiska na podmywanym przez rzekę zboczu doliny są siedliskiem interesujących roślin ciepłolubnych: traganka piaskowego, driakwi gołębiej, jastrzębca żmijowcowatego, rozchodnika ościstego, podejźrzona księżycowego i kruszczyka rdzawoczerwonego. Erozyjna działalność rzeki umożliwia ciepłolubnym gatunkom życie w krajobrazie zdominowanym przez cieniste lasy. Aby gatunki te mogły w tym miejscu przetrwać, potrzebne jest, by erozja zbocza miała natężenie nie za małe i nie za duże. Dlatego ze zbocza są np. wycinane pojedyncze drzewa, Nie należy wchodzić na zbocze w poszukiwaniu osobliwości florystycznych
Drzewa Parku - stare buki


Buk, najpiękniejsze z drzew Puszczy Drawskiej, łatwo odróżnić od innych gatunków po charakterystycznej, srebrzystej, gładkiej korze i ciemnozielonych, błyszczących, delikatnie na brzegu owłosionych liściach.

Charakterystyczne, trójgraniaste orzeszki, zwane bukwią, osadzone są w zdrewniałej okrywie pokrytej kolczastymi wyrostkami.

Buk nie owocuje obficie co roku. Tak zwane lata nasienne zdarzają się co 5- 8 lat, będąc przeplatane tak zwanymi latami głuchymi, w których orzeszki bukowe są bardzo nieliczne.

Orzeszki bukowe i powtarzające się periodycznie momenty ich obfitości są ważnym elementem funkcjonowania ekosystemu leśnego, stanowiąc ulubione źródło pokarmu dla dzików, gołębi siniaków i leśnych gryzoni. Orzeszki są jadalne także dla człowieka. Miejscowa ludność woli jednak zbierać je i sprzedawać leśnikom, którzy wyhodują z nich bukowe siewki.

Buk jest ważnym gatunkiem lasotwórczym, tworząc praktycznie jednogatunkowe lasy- buczyny. W warunkach naturalnych lasy takie niepodzielnie dominowały na wszystkich żyźniejszych siedliskach Puszczy Drawskiej.

Delikatna, wiosenna zieleń młodych liści bukowych i śpiew zamieszkujących bukowe lasy ptaków są nieodłącznymi elementami wiosny nad Drawą i Płociczną. Ciemne wnętrze bukowego lasu przynosi ochłodę w upalne, letnie dni. Złote i brązowe barwy jesiennego listowia buków, opadający z drzew „deszcz” bukowych orzeszków i żerujące w buczynach dziki składają się na obraz jesieni. Również zimą srebrne pnie buków, kontrastują z bielą śniegu, tworzą niepowtarzalny obraz.

Buki w uroczysku Radęcin, dorastające do 47 m wysokości, to najwyższe drzewa tego gatunku znane na nizinach Polski. Lasy bukowe, a zwłaszcza bukowe starodrzewy, takie jak w Radęcinie osiągają zasobność ok. 800m3/ha, będąc pod tym względem najbogatszymi z nizinnych zbiorowisk leśnych.

Najwyższe buki Puszczy Drawskiej rosną w uroczysku Radęcin. Do najgrubszych należą, rozgałęziające się na kilka pni, buk nad Drawą koło Bindugi Trzy Dęby (liczący 525 cm obwodu).

Z bukiem związana jest specyficzna flora rosnących na jego korze porostów, mchów epifitycznych, oraz specyficzna i bogata fauna zasiedlających jego drewno owadów. Buczyny odznaczają się bogatą i ciekawą florą grzybów (lakówka ametystowa, twardzioszek czosnkowy, soplówka gałęzista, lakownica spłaszczona) i specyficzną fauną (muchołówka mała, gołąb siniak). 
Geologiczne dzieje terenów nad Drawą - działalność lodowca


Swoją obecną historię tereny nad Drawą zaczęły ok. 15 tys. lat temu w czasie, kiedy olbrzymi lodowiec pokrywający Skandynawię i część Polski zaczął się topić, a jego czoło przesunęło się na północ. Spływające wody z topniejącego lodowca nanosiły piaski i żwiry w wyniku, czego powstała rozległa równina sandrowa. Z czasem współczesna rzeka wdarła się w nią na głębokość kilkunastu metrów.

Rzeźba terenu DPN jest bardzo urozmaicona. Lokalne różnice wzniesień dochodzą nawet do 30 metrów. Przeważa teren równinny, stosunkowo płaski. Głównym elementem rzeźby terenu są doliny rzeczne z terasami, liczne rynny i zagłębienia wytopiskowe. Najsilniej zaznaczoną w krajobrazie jest rynna wykorzystywana przez dolinę rzeki Drawy i Płocicznej i równoległe do niej rynny z jeziorami, np.: Płociowym, Marta, Jamno. Wykształcenie równoległe ciągów zagłębień można również zaobserwować na przykładzie Rynny Moczelskiej. We wschodniej części DPN pospolitym elementem krajobrazu są kotłowe zagłębienia wytopiskowe. Wypełniają je torfowiska lub jeziorka torfowe. Na polanach oraz w bliskości rynien terenowych spotyka się niewielkie wzniesienie pochodzenia kemowego.

Liczne wewnątrz lasów jeziorka i rzeki, obfitość torfowisk i innych mokradeł tworzą cechę charakterystyczną tego krajobrazu. Stąd Drawieński Park Narodowy jest w skali krajowej jedynym tej rangi obiektem reprezentującym przyrodę i krajobraz Pojezierza Pomorskiego. 
Drawa

Drawa jest lewobrzeżnym dopływ Noteci, mającym ok. 200 km długości, 3300 km2 powierzchni dorzecza. Początek bierze k. Połczyna Zdroju, uchodzi do Noteci poniżej Krzyża. Nazwa rzeki jest stara i zagadkowa, według językoznawców wywodzi się jeszcze z czasów indoeuropejskiej wspólnoty językowej (od rdzenia dreu - 'spieszyć się, biec'): identyczną nazwę nosi jeden z większych dopływów Dunaju. Drawą na wysokości Drawna przepływa w ciągu sekundy średnio 10 m 3 wody, na wysokości Kamiennej - już 15 m3, a u ujścia do Noteci, w Drawinach - ponad 20 m3. Przeciętna amplituda stanów wody w ciągu roku wynosi ok. 40-50cm. Charakter rzeki jest bardzo zróżnicowany: od leniwych odcinków w szerokiej dolinie (np. Prostynia-Rościn), po fragmenty o dużym spadku, bystrym prądzie i kamienistym dnie - przypominające rzeki podgórskie. Bardzo interesująca przyroda: zróżnicowanie charakteru cieku odzwierciedla się w zróżnicowaniu roślinności wodnej i fauny ryb. Poszczególne odcinki reprezentują krainy pstrąga, lipienia, brzany i leszcza. W rzece żyje blisko 30 gatunków ryb. 

Najpospolitsze są jednak na wszystkich odcinkach rzeki: płoć, okoń, kiełb, krąp, kleń, piekielnica i miętus. Do najbardziej interesujących ryb Drawy, choć nielicznie w niej występujących, należą: troć, pstrąg, strzebla potokowa, głowacz białopłetwy i certa. Do niedawna rzeka słynęła szczególnie z lipieni, dorastających tu do dużych rozmiarów. W latach 1976-1997 odbywały się tu doroczne zawody wędkarskie "Lipień Drawy". Na odcinku poniżej Kamiennej do lat 80-tych odbywały tarło łososie, po wyginięciu tego gatunku podjęto w 1995 r. próbę wsiedlenia go na powrót do Drawy. W rzece żyją także związane z czystymi wodami: krasnorost Hildenbrandtia rivularis (czerwony nalot na podwodnych kamieniach), gąbki i mszywioły, na płytkich rozlewiskach podwodne łąki włosieniczników, jeżogłówek i rdestnic. Na odcinku chronionym w granicach parku narodowego można obserwować naturalne procesy kształtujące przyrodę rzeki i jej doliny, np. obrywy i osuwiska na zboczach, kształtowanie koryta rzecznego pod wpływem drzew przewróconych w nurt. 

Czystość wód Drawy pod względem większości parametrów fizykochemicznych mieści się w granicach tzw. i klasy czystości wód. Jednak zawartość fosforanów (wynik niedostatecznego oczyszczenia ścieków komunalnych oraz spływów z rolniczych części zlewni) i stan sanitarny rzeki (zawartość bakterii typu kałowego) nie pozwalają na zakwalifikowanie jej wyżej, niż pogranicze II i III klasy. 

Jako szlak żeglugowy rzeka była używana od XIV w. Już w 1662 r. umacniano brzegi, oczyszczano rzekę z pni i pogłębiano ją na dawnych brodach. W 1700 r. wożono rzeką miód z Drawska do Frankfurtu. Żegluga przetrwała aż do II wojny światowej, najdłużej na odcinku Krzyż-Osieczno. Snuto też projekty przedsięwzięć inżynieryjnych, które miały zmienić Drawę w drogę wodną z prawdziwego zdarzenia. W 1708 r. powstał projekt szlaku żeglugowego Drawa-Rega, istniały też plany połączenia kanałem Drawy z Iną. W 1875 r. planowano gigantyczne przedsięwzięcie budowy drogi wodnej Warta-Odra przez Drawę, Inę i jez. Dąbskie. Od XVIII w. rzeka była wykorzystywana na szeroką skalę jako szlak spławu drewna pozyskiwanego z lasów Puszczy Drawskiej. 

Rzeka jest wykorzystana również do celów hydroenergetyki: pod koniec XIX zbudowano karbidownię w Kamiennej, później przerobioną na elektrownię wodną. W 1916 r. powyżej Prostyni (poza Parkiem) powstała druga elektrownia wodna Borowo. W latach 40-tych istniały plany budowy kaskady zakładów hydroenergetycznych (Barnimie, Zatom, Moczele, Mostniki wraz z istniejącą elektrownią Kamienna). Do przedsięwzięcia nie doszło. W 1974 r. utworzono krajobrazowy rezerwat przyrody „Drawa” o pow. 522 ha, obejmujący odcinek doliny od jez. Dubie do elektrowni Kamienna, a w jego ramach 10 obiektów objęto ochroną ścisłą. Rezerwat był modelowym przykładem koegzystencji turystyki wodnej i ochrony przyrody. Po 1990 r. rezerwat wszedł w granice DPN. 
Jarząb brekinia

Najrzadszym drzewem Puszczy Drawskiej, zwanym także brekinią jest jarząb brzęk lub jarząb brekinia, bo tak brzmi jego pełna nazwa. Ten najbliższy krewniak powszechnie znanej jarzębiny dorasta nawet do 25 m osiągając przy tym 100 cm grubości. Pokrewieństwo nie jest jednak widoczne na pierwszy rzut oka. Liście brekinii przypominają raczej liście klonu. Charakterystyczne jednak jest to, że ich najniższe klapy tworzą niemal kąt prosty z główną osią liścia. Nieco podobne do zwykłej jarzębiny ma brzęk kwiaty- białe, zebrane w baldaszki. Pojawiają się w maju w szczytowych partiach korony drzewa. W październiku i listopadzie dojrzewają owoce. Są one brązowe, jasno nakrapiane, umieszczone na długich ogonkach. Oprócz owoców, brekinia może rozmnażać się przez odrośla wyrastające z szyi korzeniowej i rosnące przez pewien czas pod ziemią.

Brekinia lubi rosnąć w miejscach ciepłych i bogatych w węglan wapnia. W Polsce drzewo to rośnie tylko w zachodniej części kraju. Wszędzie jest bardzo rzadkie, podlega całkowitej ochronie gatunkowej, a dla ochrony jego większych skupień tworzy się rezerwaty. 

W Puszczy Drawskiej niemieccy botanicy podawali na początku XX wieku brekinię z okolic Radęcina, Głuska i Starego Osieczna, jednak współcześnie te stanowiska nie są nam znane. W latach 90- tych XX, podczas prac nad planem ochrony Drawieńskiego Parku Narodowego udało się znaleźć dwa nowe stanowiska brekinii- w uroczysku Zatomskie Zbocza, w pobliżu doliny Drawy, na północ od Zatomia. 
Sukcesja wtórna


Sukcesja wtórna jest procesem inicjacji i rozwoju nowej biocenozy na siedliskach, które były już wcześniej zasiedlone przez organizmy, lecz te wcześniej istniejące biocenozy zostały  zniszczone, np. sukcesja po zrębie zupełnym w lesie czy sukcesja, jak w tym przypadku,  na porzuconych polach i łąkach.

Półnaturalne układy ekologiczne, ukształtowane w wyniku gospodarki człowieka (np. w wyniku koszenia, wypasu) do których w warunkach Polski należą np. łąki, pastwiska i niektóre murawy, są często układami bardzo cennymi z punktu widzenia ochrony przyrody. Są one często siedliskiem rzadkich gatunków roślin i zwierząt. Tymczasem po zarzuceniu tradycyjnych form gospodarki układy takie najczęściej podlegają szybkim procesom sukcesji wtórnej i regeneracji, w wyniku, czego ich poprzednie walory przyrodnicze ulegają zatraceniu.
Zatom


Duża wieś na śródleśnej polanie, 11 km na południowy- wschód od Drawna, przy drodze do Dobiegniewa. Początki osady są nieznane, musiała jednak istnieć już w XV w. Cała część Puszczy na prawym brzegu Drawy nosiła niegdyś nazwę "Zatomskiej", dla odróżnienia od lewobrzeżnej- "Miradzkiej". Osada opustoszała w XVI w. W 1601 r. lokowana na nowo przez margrabiego Jana. W XIX w. była dużą wsią: istniał tu kościół parafialny i posterunek żandarmerii. W latach 20- tych rozbudowano ją w wyniku państwowej akcji kolonizacji niemieckich ziem wschodnich. W Zatomiu dominuje  typowa dla regionu zabudowa ceglana i ryglowa z przełomu XIX i XXw.

 Co warto zobaczyć:

Pośrodku wsi kościół NMP Matki Kościoła, zbudowany w latach 1987-91. Stoi na miejscu poprzedniej świątyni. W pobliżu stary budynek ryglowy i skupisko cisów wokół fundamentów dawnego pomnika mieszkańców poległych w I wojnie światowej. We wsi jeszcze kilka innych domów ryglowych z poł. XIX w.
Za wsią, przy drodze na Barnimie, 320- letni Klon Solarzy (525 cm obwodu) prawdopodobnie najstarsze i najgrubsze drzewo tego gatunku w Polsce. Według legendy mieli pod nim odpoczywać kupcy wożący sól z Kołobrzegu do Wielkopolski.  Na korze drzewa rzadkie gatunki porostów.
Na prywatnej posesji w południowo - zachodniej części wsi rośnie dąb szypułkowy o ponad 500 cm obwodzie. Przez wieś prowadzi aleja lipowa. Dwie najgrubsze lipy (do 415 cm obwodu) rosną w pobliżu kościoła. Przy resztkach pomnika mieszkańców poległych w I wojnie światowej rosną dwa cisy.
W okolicy ładne fragmenty Doliny Drawy- uroczysko Zatomskie Zbocza.

Ścieżka poznawcza Głusko - Kamienna  zaczyna się w Głusku opisem historii osady. Dalej poprowadzona jest wzdłuż Drawy, przez elektrownię Kamienna do biwaku Kamienna. Długość ścieżki wynosi 3 km na jej pokonanie trzeba ok. 40 min. 

Ścieżka przedstawia następujące zagadnienia: historia osady Głusko, rzeka Drawa, dawne osady leśne, źródliska, dawna huta szkła Podszkle,  uroczysko Głuskie Ostępy, historia spławu drewna- binduga Kamienna. Aby dojść do Głuskich Ostępów należy przed biwakiem Kamienna skręcić na czerwony szlak i po 50 m skręcić w lewo w kierunku Rybakówki.

 Głusko

Głusko: duża osada leśna.  Pierwsze wzmianki określające okolice Głuska jako „bród na Drawie” pochodzą z 1286 r. Istniejąca do dzisiaj osada powstała w latach 1560-70  jako folwark założony przez Rudigera  Wedla z Drawna. W czasach panowania Wedlów (do XVIII w.) w Głusku było 23 gospodarstw. W XIX w. próbowano hodowli winogron a ówczesny właściciel majatku Fryderyk von Sydow sprowadził do Głuska szwajcarskiego mleczarza. Dzięki temu rozwinęła się tutaj produkcja serów głuskowskich. Oprócz tego był tu browar, gorzelnia, cegielnia, dwa młyny i nieopodal huta szkła. 
Dzisiaj mieszkańcy osady związani są głównie z pracą w lesie. 
W Głusku znajduje się Punkt Informacji Turystycznej DPN i siedziba Nadleśnictwa Głusko.
Co warto zobaczyć :

kościół protestancki  z pocz. XX w, do budowy którego wykorzystano mury dawnego browaru
siedziba nadleśnictwa. Jest to dwór w XIX w. w którym mieściła się szkoła leśna, potem zakład karny i bursa OHP. Obok znajduje się park ze starymi, egzotycznymi drzewami.
Umocnienia Wału Pomorskiego
W pobliżu osady, w kierunku jez. Ostrowieckiego, znajdują się pozostałości umocnień Wału,  wzniesionych przez Niemców w czasie II wojny światowej .
Drawa w Głusku

Drawa jest lewobrzeżnym dopływ Noteci, mającym  ok. 200 km długości, 3300 km2 powierzchni dorzecza. Początek bierze k. Połczyna Zdroju, uchodzi do Noteci poniżej Krzyża.  Nazwa rzeki jest stara i zagadkowa, według językoznawców wywodzi się jeszcze z czasów indoeuropejskiej wspólnoty językowej (od rdzenia dreu - 'spieszyć się, biec'): identyczną nazwę nosi jeden z większych dopływów Dunaju. Drawą na wysokości Drawna przepływa w ciągu sekundy średnio 10 m 3 wody, na wysokości Kamiennej - już 15 m3, a u ujścia do Noteci, w Drawinach - ponad 20 m3. Przeciętna amplituda stanów wody w ciągu roku wynosi ok.       40-50cm. Charakter rzeki jest bardzo zróżnicowany: od leniwych odcinków w szerokiej dolinie (np. Prostynia-Rościn), po fragmenty o dużym spadku, bystrym prądzie i kamienistym dnie - przypominające rzeki podgórskie. Bardzo interesująca przyroda: zróżnicowanie charakteru cieku odzwierciedla się w zróżnicowaniu roślinności wodnej i fauny ryb. Poszczególne odcinki reprezentują krainy pstrąga, lipienia, brzany i leszcza.  W rzece żyje blisko 30 gatunków ryb. Najpospolitsze są jednak na wszystkich odcinkach rzeki: płoć, okon, kiełb, krąp, kleń, piekielnica i miętus. Do najbardziej interesujących ryb Drawy, choć nielicznie w niej występujących, należą: troć, pstrąg, strzebla potokowa, głowacz białopłetwy i certa. Do niedawna rzeka słynęła szczególnie z lipieni, dorastających tu do dużych rozmiarów. W latach 1976-1997 odbywały się tu doroczne zawody wędkarskie "Lipień Drawy". Na odcinku poniżej Kamiennej do lat 80-tych odbywały tarło łososie, po wyginięciu tego gatunku podjęto w 1995 r. próbę wsiedlenia go na powrót do Drawy.  W rzece żyją także związane z czystymi wodami: krasnorost Hildenbrandtia rivularis (czerwony nalot na podwodnych kamieniach), gąbki i mszywioły, na płytkich rozlewiskach podwodne łąki włosieniczników, jeżogłówek  i rdestnic. Na odcinku chronionym w granicach parku narodowego można obserwować naturalne procesy kształtujące przyrodę rzeki i jej doliny, np. obrywy i osuwiska na zboczach, kształtowanie koryta rzecznego pod wpływem drzew przewróconych w nurt. 
 Czystość wód Drawy pod względem większości parametrów fizykochemicznych mieści się w granicach tzw. i klasy czystości wód. Jednak zawartość fosforanów  (wynik niedostatecznego oczyszczenia ścieków komunalnych orza spływaów z rolniczych części zlewni) i stan sanitarny rzeki (zawartość bakterii typu kałowego) nie pozwalają na zakwalifikowanie      jej wyżej, niż pogranicze II i III klasy.
 Jako szlak żeglugowy rzeka była używana od XIV w. Już w 1662 r. umacniano brzegi, oczyszczano rzekę z  pni i pogłębiano ją na dawnych brodach. W 1700 r. wożono rzeką miód z Drawska do Frankfurtu. Żegluga przetrwała aż do II wojny światowej, najdłużej na odcinku Krzyż-Osieczno. Snuto też projekty przedsięwzięć inżynieryjnych, które miały zmienić Drawę w drogę wodną z prawdziwego zdarzenia. W 1708 r. powstał projekt szlaku żeglugowego Drawa-Rega, istniały też plany połączenia kanałem Drawy z Iną. W 1875 r. planowano gigantyczne przedsięwzięcie budowy drogi wodnej Warta-Odra przez Drawę, Inę i jez. Dąbskie.  Od XVIII w. rzeka była wykorzystywana na szeroką skalę jako szlak spławu drewna pozyskiwanego z lasów Puszczy         Drawskiej.
Rzeka jest wykorzystana również do celów hydroenergetyki: pod koniec XIX zbudowano karbidownię w Kamiennej, później przerobioną na elektrownię wodną. W 1916 r. powyżej Prostyni  (poza Parkiem) powstała druga elektrownia wodna Borowo. W latach 40-tych istniały plany budowy kaskady zakładów hydroenergetycznych (Barnimie, Zatom, Moczele, Mostniki wraz z  istniejącą elektrownią Kamienna). Do przedsięwzięcia nie doszło. W 1974 r. utworzono krajobrazowy rezerwat przyrody „Drawa” o pow. 522 ha, obejmujący odcinek doliny od jez. Dubie  do elektrowni Kamienna, a w jego ramach 10 obiektów objęto ochroną ścisłą. Rezerwat był modelowym przykładem koegzystencji turystyki wodnej i ochrony przyrody. Po 1990 r. rezerwat wszedł w granice DPN.
Elektrownia Kamienna

Elektrownia wodna „Kamienna” reprezentuje charakterystyczny dla początków XX w. model hydroelektrowni stanowiąc na terenie Drawieńskiego Parku Narodowego najciekawszy zabytek techniki o randze ogólnokrajowej. 
Została zbudowana rzece Drawie poniżej Głuska, przy małej osadzie założonej w XVIII w. w miejscu dawnej smolarni. Włączenie Kamiennej do majątku Głusko nastąpiło w 1820 roku. 

Już po upływie pięciu lat od wybudowania pierwszej elektrowni wodnej na świecie, w 1896 roku podjęto pierwsze prace związane z budową siłowni wodnej. Tuż przy fabryce karbidu, powyżej stopnia wodnego młyna, powstał stopień wodny obecnej elektrowni. Przemysłową eksploatację elektrowni wodnej o mocy 0,96 MW datuje się na rok 1903. Początkowo prąd wykorzystywany był do produkcji karbidu, ale już wkrótce w miarę rozbudowywania sieci linii przesyłowych, wytwarzany prąd pokrywał zapotrzebowanie na energię powiatu choszczeńskiego, pyrzyckiego, strzeleckiego i części myśliborskiego. W 1921 roku hydroelektrownia została włączona do sieci ogólnokrajowej. Fakt projektowanej rozbudowy w 1941 roku istniejącej elektrowni i stworzenie innych stopni wodnych na rzece, świadczy nie tylko o jej bardzo dobrym wyposażeniu czy funkcjonowaniu, ale również o odpowiednim położeniu. 

Do dzisiejszego dnia niezmienione pozostaje wyposażenie obejmujące dwa hydrozespoły z turbinami Francisa z 1893 i 1898 roku firmy Escher Wyss ze Szwajcarii, generatory produkcji AEG z Berlina oraz regulatory systemu Voitha. Bardzo ciekawa jest również umieszczona w hali maszyn zabytkowa suwnica z 1909 roku. Uwagę zwracają także dwa jazy robocze doprowadzające wodę do turbin, trójkomorowy jaz jałowy, umiejscowiona na prawym ramieniu 21-komorowa przepławka dla ryb oraz obecnie nie wykorzystywana pochylnia dla tratew. O oryginalności architektury ówczesnych czasów świadczą zabytkowe budynki, do których należą: budynek główny, budynek gospodarczy i rozdzielnia z transformatorownią. Obecnie funkcjonująca Elektrownia wodna „Kamienna” podlega Zakładowi Energetycznemu w Gorzowie Wielkopolskim.
Źródliska

Ważnym elementem krajobrazu Puszczy Drawskiej są liczne wypływy i wysięki wód podziemnych. Piaszczysta, sandrowa równina sprzyja infiltracji wód opadowych w głąb ziemi, skąd wydobywają się one systemami wypływów, rozwiniętych odpowiednio do budowy geologicznej terenu, często np. na krawędziach dolin rzecznych bądź u podnóża piaszczystych pagórków w dolinach rzek, stanowiących tzw. okna hydrologiczne i przebijających nieprzepuszczalne warstwy glin. Wypływy te - a w samym Drawieńskim Parku Narodowym zaobserwowano ponad 70  skupień - przybierają różną postać, od wolno  sączące się wysięki, przez niewidoczne, podziemne wypływy zasilające torfowiska źródliskowe lub ukryte w dnie jezior i rzek, po żywe, obficie bijące źródła i rozmyte wodami źródeł olsy, przez które woda wartko spływa strumyczkami do rzeki.
 Źródła stanowią unikatowe biotopy. Często porasta je specyficzna roślinność z masowym udziałem rzeżuchy gorzkiej i typowych dla siedlisk źródliskowych wątrobowców i mchów. Ze strumyczkami sączącymi się od źródlisk związane jest także występowanie rzadkiej manny gajowej i potocznika wąskolistnego. Bardzo bogata i unikatowa jest np. fauna chruścików, których larwy żyją w źródłach.
 W krajobrazie niżu polski wszystkie wypływy wód podziemnych zasługują na ochronę. W Puszczy Drawskiej zjawiska źródliskowe skupiają się: w całej dolinie Płocicznej, szczególnie na jej górnym odcinku, w dolinie Krępy, nad jez. Tuczno i w dolinie Runicy  nad jez. Sitno, w Rynnie Miradzkiej i na Łąkach pod Kasztanem, w okolicy jez. Drogiego i Łąk Nad Drogim, w okolicach jez. Jamno, na Łunoczce, Karolince i w okolicy Stawów UFO nad Płociczną, w uroczysku Źródliskowy Grąd nad Drawą, w rynnie Moczelskiej i przy jez. Moczel oraz nad jez. Szerokim w rynnie Jezior Dominikowskich.
Dawne osady leśne

Obszar Puszczy Drawskiej był jeszcze sto lat temu zasiedlony znacznie liczniej niż dziś. Osady ludzkie, a nawet całe wsie, zostały porzucone w latach 30-tych XX wieku albo po II wojnie światowej. Ruiny dawanych domostw zarastają  dziś lasem, a o tym , że były tam kiedyś osady świadczą  nagrobki na cmentarzach,  kępy bzów i śnieguliczek, stare studnie i zdziczałe drzewa owocowe. Wiosną zakwitają przebiśniegi i cebulice, posadzone przez dawnych mieszkańców i przetrwałe do dziś. Czasem znaleźć można rzadsze rośliny ogrodowe: lilię bulwkowatą czy ogrodowe formy ostróżek i orlików.
Największe z nieistniejących dziś osad to Sitno, Podszkle i Springe. Resztki zabudowań znaleźć można jednak niemal wszędzie w Puszczy.
Podszkle - dawna huta szkła

Podszkle to nieistniejąca dziś osada na południe od Głuska , w pobliżu mostu na Drawie. W XIX w. istniała tu huta szkła, założona przez von Sydowa w 1825 r. Jej pozostałością jest rozproszony materiał szklarski, który znaleźć można na brzegu Drawy i na drodze, którą biegnie szlak czerwony. Funkcjonował tu port, węgiel do huty dostarczano barkami. Pozostałością portu jest odgałęziający się od rzeki, zarastający kanał. Poniżej osady nad Drawą były też dwa place składowe drewna, bindugi Kamienna Lewa i Kamienna Prawa. Po miejscowości pozostały tylko fundamenty kilku domów i sadzone niegdyś przy nich lipy. W lasach nad Drawą przy Kamiennej spotkać można  rzadką żabkę - rzekotkę, a dawny staw przy drodze jest ważnym zimowiskiem płazów. 
Binduga

Od ok. 1850 r.  po rzece Drawie odbywały się zorganizowane spławy drewna. Głównym odbiorca drewna z Puszczy Drawskiej w tym czasie   był  tartak ,  rozwijający się na lewym brzegu dolnej Drawy, w okolicy ujścia do niej Mierzęckiej Strugi. Ważnymi portami odbioru drewna z Puszczy Drawskiej było  Drezdenko,  Santok i Trzebicz na Noteci , później w latach 50-tych XX w.  Stare Osieczno.   

Binduga (od niemieckiego słowa binden=wiązać), jest to śródleśna polana, dawna składnica drewna, położona nad brzegiem rzeki. Nazwa to obejmuje nie tylko składowisko lądowe, ale także część powierzchni wodnej, przylegającej bezpośrednio do składowiska. Fragment umocnionego drewnianymi legarami zbocza, po którym spuszczano drewno, nazywano stoczyskiem.  Zrzucane do wody pnie łączono przy użyciu żerdzi i gwoździ w tzw. tafle, tafle wiązano łańcuchami jedna za druga w sznur, zwany tratwą. Do sterowania tratwą, załodze były pomocne narzędzia: szrek - kłoda do hamowania, peć (draga) - okuta żerdź  do odpychania się od dna.

W 1979 r. odbył się ostatni, zorganizowany spław drewna na Drawie.

Obecnie nad Drawą, na odcinku przepływającym przez DPN, znajduje się 12 nieczynnych bindug. Wyróżniają się one odrębną od otoczenia roślinnością, odrębnym od otoczenia składem drzewostanu na stoku. Dzieje się tak w wyniku spontanicznego zarastania dawnych siedlisk bukowych i pojawianie się na polanach roślinności charakterystycznej dla łąk śródleśnych. Warto zwrócić uwagę na brukowane drogi, które zbudowali w XIX w.  niemieccy leśnicy. Ułatwiały one wywóz drewna
Głuskie ostępy

Kompleks łąk, szuwarów, zarośli wierzbowych i lasków olszowych w dolinie Płocicznej, położony na wschód od resztek osady Podszkle. W latach 1988-1990 objęty ochroną rezerwatową, później włączony do Drawieńskiego Parku Narodowego. Na torfowiskach  rozwiniętych  na wysiękach wód podziemnych rosną storczyki i goździk pyszny.  Na wzniesieniu między łąkami a Płociczną są resztki dawnego cmentarzyka.

Ochrona ścisła

W strefie tej ochronie podlegają procesy zachodzące w ekosystemach, bez względu na ich chwilowy kierunek. W strefie  obowiązuje zakaz ingerencji i nie wykonuje się żadnych zabiegów. Dopuszczalny jest jednak zbiór nasion w celu zachowania puli genowej poszczególnych gatunków drzew.
Łęgi olszowe

Typ lasu charakterystyczny dla zalewowych teras w dolinach rzecznych. Drzewostan buduje olsza czarna, czasem w domieszce występuje jesion. W  warstwie krzewów spotyka się czeremchę, czarną i czerwoną porzeczkę, trzmielinę a także wawrzynek wilczełyko. Runo budują gatunki typowe dla miejsc żyznych i wilgotnych, czasami z domieszką gatunków bagiennych. Regularnie występują tu takie gatunki jak: czartawa pospolita, kostrzewa olbrzymia, czyściec leśny, niecierpek pospolity, śledziennica skrętolistna, czerniec gronkowy  i inne.
 Łęgi olszowe rozwijają się na siedliskach związanych z ruchem wody. Są to przede wszystkim te miejsca, które są wiosna zalewane wodami rzecznymi, a przez cały rok pozostają w zasięgu wpływów rzeki. Specyficzna, źródliskowa forma łęgów, o runie bogatszym w rzeżuchę gorzką, skrzyp błotny, trędownik skrzydlasty i kozłek bzowy związana jest z wysiękami wód podziemnych. Mozaika łęgów z olsami tworzy tez lasy olszowe okalające niektóre jeziora.
 Wiele płatów łęgów olszowych w Puszczy Drawskiej to stosunkowo młode lasy, jakie rozwinęły się na dawnych łąkach w dolinach rzecznych w wyniku ich zalesienia albo samorzutnego zarośnięcia olszą. Takie laski charakteryzują się dużym udziałem gatunków łąkowych w runie. W zdegradowanych łęgach głównym składnikiem runa są pokrzywy i jeżyny.

Drawieński Park Narodowy informuje, że ścieżka dydaktyczna

„Jezioro Ostrowieckie”

otrzymała tytuł „Profesjonalnie przygotowana ścieżka dydaktyczna” w ramach ogólnopolskiego konkursu „Ścieżka dydaktyczna roku 2008” organizowanego przez Zarząd Główny Polskiego Klubu Ekologicznego. Patronat nad konkursem objęli  Ministerstwo Edukacji Narodowej, Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli i Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji.

Ścieżka poznawcza  Jezioro Ostrowieckie-Węgornia zaczyna się przy parkingu nad jeziorem Ostrowieckiem a kończy przy punkcie widokowym Węgornia nad Płociczną. Trasa ścieżki liczy 7 km ale można zastosować krótszy wariant i skończyć wycieczkę na parkingu przy osadzie Ostrowiec. Wtedy mamy do przejścia 5 km. 
Na trasie ścieżki zapoznacie się z następującymi zagadnieniami: jezioro Ostrowieckie i Czarne, ptaki trzcinowisk,  ptaki boru sosnowego, ptaki nad jez. Ostrowieckim, zjawisko ponoru przy jez. Czarne, umocnienia Wału Pomorskiego, osada i cmentarz Ostrowiec, Stara Węgornia, las sosnowy.

Wał Pomorski

Przez wschodnią część Drawieńskiego Parku Narodowego przebiega linia Wału Pomorskiego – niemieckiego pasa umocnień ciągnącego się wzdłuż ówczesnej granicy Rzeszy z Polską, powstałego w latach 1935 -38. Tereny owe obejmują obszar na odcinku od Tuczna do ujścia Mierzęckiej Strugi, gdzie zachowały się zabytki Wału Pomorskiego. Są nimi obiekty fortyfikacyjne, do których należą: schrony, zapory pancerne, wieże obserwacyjne, umocnienia polowe, czyli rowy przeciwczołgowe i skarpy przeciwpancerne oraz linia transzei. Największą ich część stanowią schrony bojowe. W zależności od odporności reprezentują klasy B, B1, C. Większość to schrony bojowe typu C (60cm żelbetu, 60mm pancerza), należą do nich między innymi schrony bojowe jedno i dwu sektorowe oraz stanowisko okrężne Ringstand 58 C (tzw. tobruk). Budowane były w latach 1934, 1936 i 1944. W większości są one zniszczone, chociaż występują również pojedyncze obiekty w bardzo dobrym stanie. Do klasy odporności B (1,5m żelbetonu, 200mm płyty, 250mm kopuła) należą 3 schrony typu ciężkiego budowane w 1934 roku, które obecnie są w stanie zniszczonym. Jeden z trzech schronów znajduje się w rejonie Starego Osieczna. Jest to obiekt zwany B-Werk, dwukondygnacyjny, z własnym zapleczem, wyposażony w kopułę 3-strzelnicową, ze zniszczonym dolnym piętrem. Schrony klasy B1 (100cm żelbetu, 100mm pancerza- płyty, 120mm kopuły) to między innymi schron bojowy jednosektorowy z izbą pogotowia, łącznica telefoniczna wybudowane w 1934 roku, których stan jest bardzo różny. Liczne miejsca przebiegu Wału upamiętniają walkę żołnierzy 1 Armii Wojska Polskiego. Budowle militarne Wału Pomorskiego w granicach Drawieńskiego Parku Narodowego stanowią zagubioną w lasach atrakcję krajoznawczą, a największa koncentracja umocnień występuje w okolicy Starego Osieczna, także w mniejszym stopniu koło Rybakówki, jeziora Ostrowieckiego, Pustelni i Rozkopu (Gwiazdy). 
Jezioro Ostrowieckie

 Największe jezioro w Drawieńskim Parku Narodowym (387ha). Położone jest w głębokiej rynnie polodowcowej. W całości otoczone lasami jest jednym z piękniejszych i ciekawszych jezior pomorskich. Gromadzi 36,5 mln m3 wody. Najgłębsze miejsca jeziora (28,5m) są zlokalizowane na wschód od wyspy Lech oraz pomiędzy wyspą Okrzeja a wypływem rzeki Płocicznej. Od zachodu w jezioro wcina się duży półwysep, którego najbardziej północny cypel nosi nazwę Dębowego (od porastającej go dębiny), zaś ku południowi wysunięta jest Korea (od charakterystycznego kształtu). Na wschodnim brzegu wypływ Płocicznej obejmują cyple: od południa Harcerski, a od północy Psi. Na jeziorze są trzy wyspy: Lech (południowa), Okrzeja (środkowa) i Pokrzywka (północna). Już przed wojną były one rezerwatami przyrody. Na wszystkich trzech wyspach gniazdują w dziuplach i w sztucznych budkach gągoły i tracze nurogęsi, znajdując tam izolację od lądowych drapieżników. Na wyspie Lech gnieżdżą się kormorany.  Roślinność jeziora i jego brzegów jest bardzo zróżnicowana. Botanicy naliczyli tu aż 72 typy zbiorowisk roślinnych. Brzegi są zarośnięte szuwarami trzcinowymi, w południowej części spotyka się w nich pojedynczo kłoć wiechowatą. Żyzność wód jeziora jest zróżnicowana. Przepływowa część północna ma charakter eutroficzny a na dnie dominują rdestnice, wywłóczniki, rogatki i moczarka. Znaleziono tu kilka rzadkich gatunków rdestnic. Centralna część akwenu, na południe od wyspy Okrzeja, zbliża się charakterem do jezior mezotroficznych. Na jej dnie trafiają się partie łąk ramienicowych.  Wody jeziora są mieszane przez wiatry dwa razy do roku, wiosną i jesienią (tzw. dimiksja). Latem w jeziorze regularnie ustala się uwarstwienie temperatury, która od głębokości ok. 10m spadado 5C. Średnia przezroczystość wody wynosi 2-3m.  Nad jeziorem często widuje się bieliki. Wiosną  na tafli wody tokują perkozy, gągoły i tracze. Jezioro ma bardzo urozmaiconą faunę ryb, z dominującą w niej płcią, ukleją i okoniem. W głębszych miejscach żyje sielawa,  pospolite są krąpie, klenie, leszcze, liny, węgorze i szczupaki. Notowano także występowanie certy i siei. Osobliwością ichtiofauny jest troć jeziorowa bardzo już rzadka w Polsce ekologiczna forma pstrąga, spędzająca większość życia w jeziorze, ale na tarło wstępująca do rzek.  
Wędkowanie w DPN

Jesteśmy świadomi, że łowienie ryb w parku narodowym jest specjalnym przywilejem i wymaga od wędkarza wyjątkowej dyscypliny. Potwierdzimy tę świadomość respektując wszystkie obowiązujące w DPN przepisy:

1. łowimy tylko w 2 jeziorach Sitno i Ostrowieckie: od 1 kwietnia do 30 listopada oraz w Drawie od 1 stycznia do 31 grudnia (oprócz 15.03-30.06) od jej ujścia z j. Dubie Południowe do EW Kamienna
2. wędkowanie i postój samochodu na miejscu biwakowania są płatne
3. łowiąc w jeziorach korzystać będziemy ze specjalnie dla nas przygotowanych pomostów usytuowanych na zachodnim i północno zachodnim brzegu
4. nie wolno nam zanęcać, ani używać żywej ryby jako przynęty (ani na jeziorach ani na Drawie)
5. nie dojeżdżamy na łowisko samochodem, zostawiamy go w wyznaczonych miejscach, dalej idziemy pieszo
6. wędkujemy w wodach DPN tylko w porze dziennej
7. wędkując omijamy miejsca oznakowane jako rezerwaty przyrody (niebieskie pierścienie na drzewach przy brzegach)
8. pod żadnym pozorem nie przygotowujemy samowolnie stanowisk (nie budujemy kładek, nie wycinamy roślinności przybrzeżnej), ani nie rozpalamy ognisk jeśli nie jesteśmy na miejscu biwakowania. Oczywiście nie śmiecimy też nad wodą.
9. nie liczmy też na wędkowanie spod lodu lub na polowanie podwodne z kuszą. Te plany zrealizujemy poza terenem Parku
10. Drawa okaże nam swoją łaskawość jeśli stosować będziemy tylko przynęty sztuczne, a haczyki i kotwice będą pozbawione zadziora.
11. najlepiej stosujmy metodę NO KILL, ale jeśli chcemy możemy zabrać z Drawy po całodziennych przygodach tylko jedną sztukę z wymienionej grupy (łososiowate, lipień, certa, brzana, sum)
12. od Drawna do mostu w Barnimiu możemy stosować oprócz przynęty sztucznej również przynętę roślinną.
13. z jezior, jeśli uda się nam złowić, możemy zabrać tylko 2 szczupaki, a każdy z nich musi mieć minimum 50 cm długości 
14. płocie, leszcze, krąpie i węgorze możemy łowić bez ograniczeń ilościowych
15. jeśli zauważymy nad wodą coś wyjątkowego, godnego uwagi (stanowiska, żerowiska ssaków wodnych, nietypowe zjawiska) lub niepokojącego, nie będziemy obojętni , zawiadomimy służby parku, zadzwonimy
16. sumiennie wypełnimy rejestr połowów otrzymany przy zakupie pozwolenia na wędkowanie w wodach Parku i zwrócimy go niezwłocznie służbom parku (osobiście lub pocztą)
17. będziemy wracać nad wody Parku nie tylko po przygodę z rybą ale również po to by podziwiać piękno krajobrazu i by delektować się ciszą

Wędkarze sympatycy Parku 
Bóbr

Gryzoń ten podobnie jak człowiek potrafi przystosować środowisko, w którym żyje do własnych potrzeb. Jeszcze do XVIII w. występował na terenie większości kraju, lecz już w XIX w. prawie wyginął. Po rozpoczętej w 1949 r. introdukcji ponownie zasiedlił brzegi polskich rzek i jezior. Dlatego też, może być uznany za symbol skutecznej „ochrony przyrody” rozpoczętej jeszcze w XI w. przez B. Chrobrego. Bobry zasiedlające DPN pochodzą ze skutecznej introdukcji, mającej miejsce w 1978 r. na Drawie. Z biegiem czasu opanowały one dalsze odcinki Drawy, Płociczną z jej dopływami: Cieszynką i Runicą, jeziora: Ostrowiec, Płociczno oraz Sitno. Wymagania siedliskowe i pokarmowe są różnorodne. Preferują najczęściej pobrzeża nizinnych cieków, jezior, rowy melioracyjne i bagienka. Są roślinożercami. Odżywiają się prawie wszystkimi gatunkami  roślin wodnych i przybrzeżnych.  Uwielbiają wierzbę, osikę, brzozę i leszczynę. Żyją w trwałych rodzinach. Typowa rodzinka składa się z młodych tegorocznych i ubiegłorocznych oraz pary rodzicielskiej. W sumie od 4-10 osobników. Młode przychodzą na świat na przełomie maja i czerwca. Młode, które już w pierwszych dniach życia widzą,  pływając unoszą się na wodzie. Żyją nawet do 30 lat! Klimat rodzinny widoczny jest nie tylko w opiece nad młodymi, lecz i we wzajemnych zabawach. Swoje terytorium zaznaczają tzw. strojem bobrowym o zapachu piżma. Obszar ten zazwyczaj obejmuje pas o dł. 1-4 km i szer. do 20 m od brzegu.  Bobry są wspaniałymi inżynierami. Stawiają perfekcyjne  domki  (żeremia) i tamy, niejednokrotnie budują nory.  Odpowiednia lokalizacja umożliwia zamaskowanie podwodnych wejść do schronień, zatapianie „magazynów żywnościowych”. Ułatwia ona nie tylko spławianie drewna, ale i ucieczkę przed drapieżnikiem. Do budowy wykorzystują dostępny materiał, np. gałęzie, kamienie, żwir, darń oraz muł. Żeremia osiągają wysokość nawet do 3 m,  szerokość podstawy do 20 m. Ponad poziomem wody, we wnętrzu takiego domku znajduje się komora wysłana roślinami, od której  odchodzą długie kanały z podwodnym wnętrzem. Miejsca występowania bobrów mają istotne znaczenie dla przyrody. Porównywane są z gąbką, która chłonie wodę wiosną a oddaje latem. Działalności bobrów utrzymuje tereny podmokłe, sprzyja samooczyszczaniu wód i przeciwdziała erozji. Decyduje o bioróżnorodności, stwarzając miejsce które z czasem zasiedlane są przez płazy, gady, ptaki i ssaki. A nam dostarczają pozytywnych emocji obcowania z naturą. Działania bobrów niosą za sobą nie tylko plusy, ale i minusy, głównie godzące w gospodarkę człowieka. Podtapiane są uprawne grunty, niszczone drzewa, rozkopywanie groble stawów, wałów przeciwpowodziowych, przepusty itp. Czy zatem we współczesnym świecie istnieje możliwość zgodnego życia obok siebie człowieka i bobra?
Ptaki szuwarów trzcinowych

Trzcinowe szuwary okalające jeziora lub porastające rozlewiska rzeczne wraz z sąsiadującymi z nimi zazwyczaj w terenie łozowiskami, stanowią środowiska, które- zwłaszcza wiosną- tętnią bujnym życiem ptasim. Najłatwiej dostrzec potrząsa- ten „wróbel trzcinowy” to mały ptak z ciemną plamą z boku głowy. Cała gama innych ptaków kryje się przed wzrokiem człowieka w szuwarach i można je raczej usłyszeć niż zobaczyć, tym bardziej, że szarawe ubarwienie nie ułatwia ich wizualnego rozpoznania. Bardzo charakterystyczne głosy ptaków trzcinowiskowych tak obrazowo opisał znawca  ptaków, J. Sokołowski:

Trzciniak- „Rzadko, który ptasi śpiew narzuca się w tym stopniu, co śpiew trzciniaka. Nawet ludzie zupełnie głusi na piękno przyrody nie mogą go nie słyszeć. Chociaż to nie są piękne tony, które trzciniak układa w długi szereg, ale za to siła, wytrwałość i przedziwna harmonia z otoczeniem sprawiają, że śpiew tego ptaka ma jakiś niezwykły urok. Jest to pieśń jakby podsłuchana u żab i transponowana na silniejszy ton, a jednocześnie ujęta w takt bijących fal. Głos trzciniaka jest najistotniejszym głosem jeziora i tak doskonale odpowiada krajobrazowi, że gdy sobie go przypomnimy, mimo woli staje nam  przed oczyma srebrna łuska wody, otaczające je pasmo trzcin o ostrych liściach i równie ostrym zapachu”
Trzcinniczek- „jest jak gdyby zmniejszonym trzciniakiem; ruchy jego są zwinniejsze a śpiew podobny, lecz w tonie wyższym i delikatniejszym”
Świerszczak- „jego śpiew właściwie nie zasługuje na to zaszczytne miano, gdyż jak wskazuje nazwa jest on bardziej podobny do głosu świerszcza lub pasikonika, niż do śpiewu ptaka. Jeżeli w maju lub w czerwcu słyszymy na łące cykanie pasikonika, to możemy być pewni, że głos ten pochodzi od świerszczyka”
Strumieniówka- „tony, które wydaje, najtrafniej można porównać ze szczekiem, jaki wydają szybko otwierane i zamykane zardzewiałe nożyczki”
Brzęczka- „słuchając śpiewu brzęczki odnosimy akustyczne wrażenie, jak gdyby wiatraczek zrobiony z suchych trzcin szybko się obracał i uderzał śmigłami o inną suchą łodygę”
Rokitniczka- „przy każdym podnieceniu, obojętnie czym ono zostało spowodowane, rokitniczka podlatuje i zaczyna śpiewać w locie. Śpiew rokitniczki, jak na ptaka żyjącego nad wodami jest bardzo ładny, a szczególnie uwypukla się w nim miły, fletowy trel”
Łozówka- „dla jej śpiewu najbardziej znamienne jest świetnie oddane naśladownictwo, którego w tym stopniu żaden inny z naszych ptaków nie uprawia. Słuchając śpiewy łozówki można sądzić, że to nie jeden ptak śpiewa, lecz kilkanaście gatunków odzywa się jeden za drugim”
By dopełnić listy ptaków, typowych dla trzcinowisk, trzeba wymienić jeszcze bardzo rzadkie w Puszczy Drawskiej gatunki: bąka- małą brązową czaplę odzywającą się głosem przypominającym dmuchanie w wielką butelkę połączone z rykiem krowy, wodnika- odzywającego się głosem przypominającym kwik świni a nie głos ptaka, wąsatkę- małego ptaszka podobnego do sikorki i dziwonie- rozprzestrzeniającego się od wschodu, ale wciąż rzadkiego ptaka o czerwonym upierzeniu, nieco podobnego do gila. 
Las sosnowy

Stanowią naturalny typ lasu charakterystyczny dla najuboższych siedlisk. Drzewostan jest tu zdominowany przez sosnę i nie występują w nim inne gatunki drzew, których brak uwidacznia się również w podszycie. Runo ma charakter mszysty, gdzie zwartą darń tworzą mchy przeplatane chrobotkami. Licznie występują borówki, którym towarzyszą typowe dla borów gatunki roślin tj.: pomocnik baldaszkowaty, pomocnik gruszyczki i widłaki (zwykle goździsty i spłaszczony). Udział traw jest stosunkowo niewielki, może występować tu tylko obficie śmiałek pogięty (Deschampsia flexuosa). Jesienią w lasach sosnowych bardzo licznie pojawiają się grzyby, spośród najbardziej typowych dla tego typu lasu są brązowe podgrzybki.
Ptaki lasu sosnowego


Każdy typ lasu odznacza się specyficzna dla siebie fauną. Różnice te najłatwiej zauważyć wiosną, na przykładzie ptaków lęgnących się w lasach różnego typu i głośno dających znać o swojej obecności i zajęciu terytorium. Ornitolodzy, penetrujący wyznaczone powierzchnie próbne, potrafią je w tym okresie zidentyfikować i dokładnie policzyć, co umożliwia określenie, jaka jest struktura zgrupowania ptaków w każdym z typów lasu.
Faunę borów sosnowych przedstawimy tu na przykładzie danych zebranych na powierzchni próbnej założonej w dojrzałym drzewostanie boru. W tym typie ekosystemu istnieje ogólnie mało gatunków ptaków. Na 10 hektarach lasu gnieździ się nieco ponad 11 par różnych gatunków. Najliczniejsza z nich jest- jak we wszystkich lasach- zięba. Stanowi ona ponad 1/3 wszystkich ptaków, jednak i tak zagęszczenie jej populacji jest dwukrotnie mniejsze niż w żyznych buczynach. Towarzyszą jej również wszędobylskie: sikorka bogatka i dzięcioł pstry duży oraz dwa gatunki związanych z borami sikorek: sosnówka i czubatka. Występuje pospolity śpiewający bardzo głośno świergotek drzewny. Pojawia się też pleszka i świstunka zielonawa.
Ponor

Woda jest jednym  z czynników, który w różnorodny sposób wpływa na  kształtowanie się  krajobrazu. Choć woda działa na wszystkie  skały, to  tylko niektóre pod  jej  wpływem rozpuszczają    się.   Są   to   przede   wszystkim   sole,   gipsy   i   wapienie.  Intensywność  rozpuszczania  skał  zależy  od  kilku  czynników  m.in. od  temperatury,  opadów,  rodzajupokrywy  roślinnej oraz istnienia szczelin  w podłożu ułatwiających wnikanie wody w głąb ziemi.  Ponor  jest  zjawiskiem  krasowym,  związanym  z   rozpuszczającą  działalnością  wody. Jest to  miejsce  zaniku  wód opadowych  lub płynących  powierzchniowo takich  jak rzeki, potoki  czy strumienie. Zjawisko ponoru występuje najczęściej  w miejscu  granicy obszaru niekrasowego  z  krasowym  lub  tam  gdzie  są  sprzyjające warunki  hydrologiczne. Za  te predyspozycje  należy   uznać   zasoby,  pochodzenie   i   ruchy   wód    powierzchniowych i  podziemnych. Ponor  może być otwarty lub zamknięty. Otwarty jest wtedy gdy  strumień wpada  bezpośrednio do jaskini  podziemnej  lub studni  krasowej. Zamknięty  ma  miejsce gdy  wody  powierzchniowe giną  pod ziemią  w luźnych  osadach przykrywających  wylotkanału  podziemnego.  Taki  zanik  wody  w  głąb  ziemi  istnieje  na  terenie DPN i  jest  unikatowym zjawiskiem na  Pomorzu  Zachodnim.  

Zadania  dla  uczniów :

1 . Jakie  formy  ukształtowania  terenu  dostrzegasz  na  tym  przystanku ?

2 . Dotknij  ręką  podłoża, na  którym  stoisz. Jakie  określenia  uznasz  za  właściwe ? (twarde, wilgotne, miękkie, suche, sypkie, ciepłe, zimne, szorstkie)

3 . Wykorzystując   aparat    fotograficzny    jako    narzędzie    dokumentowania     swoich  obserwacji  wykonaj  zdjęcie  cieku  do  oczka  wodnego.

4 . Na  przystanku  poszukaj  i  nazwij : 

-  coś  żywego
- coś  barwnego,
- coś  ostrego,
- cos  małego,
- coś  ważnego  dla  przyrody.

Opowiedz  o  swoim  wyborze.

Jezioro Czarne
Jedno z najpiękniejszych jezior Puszczy Drawskiej    (19 ha, aż 29 m głębokości), położone na południe od osady Ostrowiec i w całości otoczone lasem. Wypełnia ono bezodpływowe zagłębienie terenu powstałe ok. 10 tys. lat temu w wyniku wytopienia się bryły martwego lodu. Strome zbocza misy jeziornej  i bardzo stromo opadające dno, charakterystyczny dla jezior ramienicowych szafirowy kolor wody widoczny zwłaszcza, gdy patrzy się na nią z góry decyduje o jego specyficzności. Jezioro słynie z bardzo czystej wody o uderzającej przeźroczystości (średnio 7 m). Jest to akwen unikatowy pod względem hydrologicznym i ekologicznym. Duża głębokość jeziora i jego położenie w wybitnym zagłębieniu terenu sprawiają, że jego wody nigdy nie są mieszane przez wiatr do dna. Zjawisko to, będące unikatem w Polsce nazywane jest meromiksją. Warstwa żyznych wód poniżej 13 m głębokości od lat pozostaje tu stabilna. Wody te nie kontaktując się z powierzchnią jeziora nie zawierają rozpuszczonego tlenu. Dlatego w głębinie jeziora nie żyją żadne zwierzęta. Na dnie występują beztlenowe bakterie Desulfovibrio desulfuricans, produkujące siarkowodór nasycający wody głębinowe oraz unikatowe purpurowe bakterie siarkowe Cromatium okenii utleniające siarkowodór do wolnej siarki. Wyższe warstwy wód są mieszane przez wiatry wiosną oraz jesienią i dlatego natlenione. Mają one charakter mezotroficzny. Żyje w nich rzadka w pomorskich jeziorach sieja, której populacja jest w jeziorze Czarnym prawopodobnie pochodzenia rodzimego, a nie pochodzi z zarybień jak w większości pomorskich jezior. Dno w strefie przybrzeżnej porastają ramienice, skupienia rzadkiej jezierzy morskiej i zamętnicy błotnej. W nieco głębszych miejscach rozwijają się skupienia kryniczników. Przed powstaniem parku narodowego projektowano utworzyć tu rezerwat.  Osobliwością jeziora Czarnego jest również odpływ wód. Na południe od krańca jeziora znajduje się zasilane sączącym się z głównego akwenu strumieniem maleńkie oczko stanowiące ponor, czyli miejsce gdzie wody wsiąkają w ziemię, odpływając do głębszych warstw wodonośnych. Zaskakująca jest także dynamika wód jeziora, których poziom w ostatnich latach powoli, lecz stale wzrasta. Hydrolodzy i ekolodzy oceniają, że  jezioro Czarne i związane z nim zjawiska stanowi unikat w skali Polski i kryje jeszcze wiele tajemnic.  Wzdłuż wschodniego brzegu jeziora biegnie szlak niebieski z Jagody do Ostrowca. Ze szlaku widać także ponor u południowego końca akwenu. Przejrzystość wody można podziwiać z pomostu od strony osady Ostrowiec.

Osada Ostrowite
Niewielka osada wśród lasów Puszczy Drawskiej,  położona 3 km na północny - wschód od Głuska , z którym łączy ją brukowana droga. Leży pomiędzy jeziorem Ostrowieckim , a rzeką Płociczną , w sercu Parku, w bezpośrednim sąsiedztwie jeziora Czarnego. 
Osada składa się z czterech budynków ryglowych z lat 80. i 90. XIX w., zbudowanych dla robotników leśnych. Ich wzory są typowe dla budownictwa północnoniemieckiego, tu zostały przeniesione przez  ówczesną administrację. 
W północnej części osady, ok. 200 m od zabudowań, ruiny murowanego kościoła, zbudowanego prawdopodobnie w XVIII w., wzmiankowanego na pocz. XIX w., z wolnostojącą wieżą ryglową założoną na rzucie kwadratu. Na przykościelnym, cmentarzu zachowały się nagrobki i mogiły z 2 poł. XIX  i pocz. XX w., między innymi oryginalny nagrobek kowala z insygniami jego pracy.
Od strony osady do ruin kościoła prowadzi ładna aleja klonowa.
Historia:
Dawna wieś, którą w 1588 r. założył Ruediger Wedel z Drawna w ramach akcji kolonizacyjnej Puszczy Drawskiej. W rękach Wedlów pozostawała do połowy XVIII w. Następniestałą się  własnością rodu Versenów, a od 1820 r. Sydowów z Głuska. Na pocz. XIX w. była tu kuźnia, a nad Płociczną młyn wodny. W 1808 r. wieś liczyła 19 domów i blisko 100 mieszkańców.
 Brukowana droga prowadzi do Głuska (3,5 km) gdzie znajduje się   najbliższy przystanek PKS i sklep. Szlak czarny wytyczono do kąpieliska i łączy się ze szlakiem  żółtym  przy jez.Ostrowieckim i  szlakiem  niebieskim nad jez.  Czarnym  biegnącym  dalej do Jagody, a w przeciwnym kierunku - do Starej Węgorni nad Płociczną  i w dolinę Cieszynki. 
Cmentarze Puszczy Drawskiej

Rozproszone wśród lasów Puszczy Drawskiej dawne cmentarze są świadectwem znacznie gęstszego niż dziś zasiedlenia tego terenu. Niemal każda z osad ludzkich miała swój osobny cmentarz. Gdy z domów pozostały już tylko resztki fundamentów i zdziczałe drzewa owocowe, cmentarze zachowują się stosunkowo najdłużej, choć i one ulegają postępującej dewastacji.

Dla cmentarzy Puszczy Drawskiej charakterystyczne są nagrobki w kształcie ściętego pnia drzewa, symbolizujące ścięte drzewo życia Takie pomniki nagrobne spotyka się i gdzie indziej. O ile jednak na terenach rolniczych pnie wyrzeźbione bywają dość nieudolnie, żyjący w stałych związkach z lasem mieszkańcy Puszczy, potrafili odwzorowywać w kamieniu pień ze zdumiewająca precyzją. Dziś nieświadomy turysta może w pierwszej chwili potraktować taki nagrobek za prawdziwy pień drzewa.

Obok typowych form nagrobków zdarzają się w Puszczy obiekty unikatowe. Do takich należą np.: nagrobek leśnika z jeleniem św. Huberta w Miradzu,  nagrobek w kształcie otwartej księgi w Moczelach, nagrobek z insygniami kowalskimi w Ostrowcu.

Przycmentarny kościół zbudowano w XVIII w. Po wojnie podlegał pod parafię Dobiegniew. Jeszcze w 1962 r. odbywały się tu msze. Na cmentarzu pomiędzy zachowanymi nagrobkami i mogiłami, spotkamy chronione przebiśniegi, bluszcz pospolity i barwinek.

Węgornia

W 20-tych latach XIX w. zbudowano w tym miejscu młyn wodny związany z osadą Ostrowiec i majątkiem von Sydowa z Głuska.  Młyn  o nazwie Werdermulle pracował do początku XX w. Do dzisiaj zachowały się relikty budowali piętrzących,  betonowy jaz. W lewo od jazu poprowadzono kanał roboczy tzw młynówkę. Tam wbudowane zostały urządzenia  do poławiania węgorzy.   Do końca lat 70-tych funkcjonowała w tym miejscu węgornia czyli pułapka na węgorze spływające  do morza na tarło.  Składała się z  drewnianej śluzy o szerokości 1,5 m wmontowanej w mur przegradzający w całości koryto rzeki. Trochę niżej stała skrzynia wyposażona w drobną kratę, która to zapewniała  swobodny przepływu wody. Oczka w kracie były takie drobne, że złapany do skrzyni węgorz  nie mogł się z niej wydostać. Przez noc łapano nawet 900 kg ryb. W tym czasie była tu także most, zapewniający najkrótsze połączenie z Człopą.